استعدادیابی بسکتبال به سبک جهان سوم به این شکل است که یک سازمان دولتی مسئول بشه بیاد توی خیابون‌‌های شهر بگرده و هر کسی قدش بلنده را دعوت کنه به اردو. یا حداکثر یک تمرین بگذاره و بگه هر کسی ادعای بسکتبالش میشه بیاد ما ببینیم اگر خوب بود بچه را برداریم ببریم تهران در ورزشگاه پنچ سالن آزادی و او را زیر نظر فدراسیون به بازیکن ملی تبدیل کنیم.
نتیجه این نوع استعداد یابی را هم دیدیم. در بهترین شرایط و شانس خرکی اوردن (یافتن بازیکنانی چون برادران نیکخواه بهرامی، حدادی، اوشین، کامرانی و چهار تای دیگر) و داشتن مربی باشعوری مثل سعید فتحی (که بعید میدانم دیگه کسی شبیه او در رده های پایه پیدا بشه) میشه نسل طلایی بسکتبال ایران که سقف توانایی های انها شکست دادن فیلیپین و چین (بدون یاوو مینگ) در اسیا و غلبه بر تونس در جام جهانی و حذف شدن در مرحله گروهی مسابقات جهانی است.
اما در کشورهایی که بسکتبال پویا دارند چیزی به نام استعداد یابی صورت نمیگیره. اصلا نیازی به «یافتن» استعداد نیست چون خود استعداد بطور خودکار جلوی چشم قرار میگیرد. در آنجا «استعداد نمایی» صورت میگیره نه استعداد یابی. به این شکل که با روش های مختلف کوهی از بچه های کوچک را به سمت بسکتبال و رقابت های رسمی بسکتبال متمایل میکنند. در طول این رقابت ها و سالهایی که بچه داره بزرگ میشه خود به خود بهترین ها خودشان ، بدون اینکه کسی آنها را بیابد، نمایان میشوند. تیم های رده بالاتر هم از این مزرعه پربار بازیکن بهترین ها را خوشه چینی میکنند. اینجوریه که کانادا، کشوری که حتی لیگ حرفه ای درست و درمون نداره، بیشترین تعداد بازیکن خارجی را در لیگ ان بی ای داره. اینجوریه که کشوری دو میلیونی اسلوونی الان امده چهارتا جهان در المپیک شده. اینجوریه که کشوری مثل لیتوانی که به ام وی پی مسابقات یخچال هجده فوت جایزه میدهند همیشه در رده های بالای رده بندی فیبا است.
سیستم استعدادیابی (مدل ایران فعلی) حتی در بهترین شرایط خروجی نا مطمنن و محدودی دارد. سیستم استعدادیابی چون آینده بازیکن را در اختیار تصمیم یک اقا بالاسر قرار میده شدیدا در خطر فساد است. اینکه بابای پولدار پول بده که آقای استعداد یاب آقازاده را به تیم های بالاتر ببرد باب می‌شود. خطر دیگر سیستم استعدادیابی بی شعوری و کم سوادی استعدادیاب است که ممکن است از درک استعداد های پنهان یک کودک یا پیشبینی سقف پیشرفت یک بازیکن جوان عاجز باشد. اینجوریه که به خاطر بی شعوری یک فرد عمر یک نسل کودک با استعداد به گا عظمای میرود.
تنها راه خارج شدن این چرخه باطل -یعنی بکسوات کردن چرخهای بسکتبال در گل و شل آسیا- توسعه کمی بسکتبال و افزایش تعداد بازیکن در رده های پایه است. این سیستم محدود و معیوب استعدادیابی باید بلافاصله متوقف شود.